Phẫu thuật LASIK: Công dụng, chỉ định và phương pháp phẫu thuật Lasik hiện nay

Phẫu thuật LASIK là gì?

Phẫu thuật LASIK (Laser-Assisted in Situ Keratomileusis) là một kỹ thuật phẫu thuật mắt sử dụng tia laser để thay đổi hình dạng giác mạc, nhằm khắc phục các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị và loạn thị. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ tạo một lớp màng mỏng trên bề mặt giác mạc, sau đó sử dụng laser excimer để điều chỉnh độ cong của giác mạc theo từng trường hợp cụ thể. Phẫu thuật LASIK hoạt động dựa trên nguyên lý khúc xạ ánh sáng. Khi hình dạng giác mạc được điều chỉnh chính xác, ánh sáng sẽ tập trung đúng vào võng mạc, tạo ra hình ảnh rõ nét mà không cần sự hỗ trợ của kính mắt hay kính áp tròng.

Phẫu thuật LASIK có tác dụng gì?

Phẫu thuật LASIK mang lại nhiều tác dụng tích cực cho người bệnh:

• Khắc phục tật khúc xạ hiệu quả: LASIK có thể điều trị cận thị từ -0.5 đến -10 độ, viễn thị từ +0.5 đến +6 độ và loạn thị lên đến 6 độ. Tỷ lệ thành công trong việc đạt được thị lực 10/10 hoặc gần như vậy lên đến 95-98%.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống: Sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể tham gia các hoạt động thể thao, bơi lội mà không lo lắng về kính mắt. Đặc biệt có lợi cho những người làm việc trong môi trường đặc biệt như phi công, lính cứu hỏa, vận động viên.
• Tiết kiệm chi phí dài hạn: Mặc dù chi phí ban đầu khá cao, nhưng về lâu dài, phẫu thuật LASIK sẽ giúp tiết kiệm chi phí thay kính, kính áp tròng và các sản phẩm chăm sóc liên quan.
• Tăng tự tin: Nhiều bệnh nhân cảm thấy tự tin hơn khi không phải phụ thuộc vào kính mắt, đặc biệt trong các hoạt động xã hội và công việc.

Công nghệ phẫu thuật LASIK có những ưu nhược điểm gì?

1. Ưu điểm

• Thời gian phẫu thuật nhanh chóng: Mỗi mắt chỉ mất khoảng 10-15 phút, toàn bộ quá trình thường hoàn thành trong 30 phút.
• Ít đau và khó chịu: Phẫu thuật được thực hiện dưới gây tê tại chỗ, bệnh nhân chỉ cảm thấy hơi khó chịu nhẹ trong và sau phẫu thuật.
• Phục hồi nhanh: Thị lực cải thiện ngay sau phẫu thuật và ổn định hoàn toàn sau 1-3 tháng. Bệnh nhân có thể trở lại làm việc sau 1-2 ngày.
• Tỷ lệ thành công cao: Hơn 95% bệnh nhân đạt được thị lực 20/20 hoặc tốt hơn sau phẫu thuật.
• Kết quả lâu dài: Hiệu quả của phẫu thuật LASIK thường duy trì suốt đời, chỉ có thể thay đổi nhẹ do quá trình lão hóa tự nhiên.

2. Hạn chế

• Chi phí mổ lasik hơi cao: Phẫu thuật LASIK có chi phí khá đắt, thường từ 20-40 triệu đồng cho cả hai mắt tại Việt Nam.
• Không phù hợp với mọi người: Không phải ai cũng đủ điều kiện thực hiện phẫu thuật do các yếu tố về độ dày giác mạc, mức độ cận thị, tình trạng sức khỏe mắt.
• Có thể xuất hiện tác dụng phụ: Một số bệnh nhân có thể gặp khô mắt sau phẫu thuật lasik tạm thời, nhìn halo quanh đèn vào ban đêm, hoặc độ nhạy sáng tăng trong thời gian đầu.
• Khả năng cần phẫu thuật lại: Khoảng 5-10% trường hợp có thể cần phẫu thuật bổ sung để đạt kết quả mong muốn.

Đối tượng chỉ định mổ mắt LASIK?

1. Chỉ định

• Độ tuổi phù hợp: Từ 18 tuổi trở lên, với độ cận/viễn thị ổn định ít nhất 1 năm.
• Mức độ tật khúc xạ: Cận thị từ -0.5 đến -10 độ, viễn thị từ +0.5 đến +6 độ, loạn thị lên đến 6 độ.
• Tình trạng sức khỏe mắt tốt: Không mắc các bệnh về mắt như glaucoma, đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm.
• Độ dày giác mạc đủ: Giác mạc phải có độ dày tối thiểu 450-500 micron để đảm bảo an toàn.
• Mong muốn giảm phụ thuộc vào kính: Bệnh nhân có nhu cầu rõ ràng về việc không muốn đeo kính mắt hoặc kính áp tròng.

2. Chống chỉ định

• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú: Hormone thay đổi có thể ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật.
• Bệnh tự miễn: Như lupus, viêm khớp dạng thấp có thể làm chậm quá trình lành vết thương.
• Giác mạc quá mỏng: Độ dày giác mạc dưới 450 micron có thể gây nguy hiểm.
• Bệnh lý giác mạc: Như keratoconus, dystrophy giác mạc làm giác mạc không ổn định.
• Nhiễm trùng mắt cấp tính: Cần điều trị khỏi hoàn toàn trước khi thực hiện phẫu thuật.
• Mắt khô nặng: Có thể làm tăng nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật.

Các phương pháp phẫu thuật LASIK phổ biến

1. LASIK

LASIK truyền thống sử dụng dao vi phẫu (microkeratome) để tạo nắp giác mạc, sau đó dùng laser excimer để định hình lại giác mạc. Đây là phương pháp có lịch sử lâu đời và đã được chứng minh hiệu quả qua hàng triệu ca phẫu thuật trên thế giới.

Quy trình LASIK truyền thống bao gồm: tạo nắp giác mạc bằng dao vi phẫu, nâng nắp lên, sử dụng laser để loại bỏ mô giác mạc theo thiết kế trước, và đặt nắp giác mạc về vị trí ban đầu. Thời gian lành vết thương tương đối nhanh, thị lực cải thiện rõ rệt sau 24-48 giờ.

2. Femto LASIK

Femto LASIK là kỹ thuật phẫu thuật khúc xạ hiện đại, được cải tiến từ LASIK truyền thống. Điểm khác biệt chính là việc sử dụng laser femtosecond để tạo vạt giác mạc thay cho dao vi cơ học (microkeratome). Nhờ đó, vạt giác mạc được tạo ra có độ chính xác cao, đồng đều về độ dày và vị trí, góp phần nâng cao độ an toàn trong phẫu thuật.

Ưu điểm của Femto LASIK:

• Tạo vạt giác mạc với độ chính xác và tính ổn định cao.
• Giảm nguy cơ biến chứng liên quan đến vạt giác mạc như rách, vạt quá mỏng hoặc không đều.
• Có thể áp dụng cho bệnh nhân có giác mạc mỏng hoặc không đều mà LASIK truyền thống khó thực hiện.
• Thời gian phục hồi nhanh, chất lượng thị giác sau mổ được cải thiện rõ rệt.

Tuy nhiên, chi phí của Femto LASIK thường cao hơn so với LASIK truyền thống do ứng dụng công nghệ laser hiện đại.

>>> Tìm hiểu thêm: Phẫu thuật Femto - Lasik Femto công nghệ xoá cận hoàn toàn không dùng dao

Phẫu thuật mắt LASIK có nguy hiểm không?

Phẫu thuật LASIK được coi là một trong những phẫu thuật mắt an toàn hiện nay khi được thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại. Tỷ lệ biến chứng sau mổ mắt Lasik nghiêm trọng rất thấp, chỉ khoảng 0.1-0.5%.

Các yếu tố đảm bảo an toàn

Công nghệ laser hiện đại có hệ thống theo dõi chuyển động mắt, đảm bảo độ chính xác cao. Quy trình khám và sàng lọc nghiêm ngặt giúp loại trừ những trường hợp không phù hợp. Bác sĩ có chuyên môn cao và kinh nghiệm phong phú trong lĩnh vực phẫu thuật khúc xạ.

Biến chứng sau mổ mắt Lasik có thể gặp

Mặc dù hiếm gặp, một số biến chứng có thể xảy ra như: khô mắt tạm thời (thường hết sau 3-6 tháng), nhìn halo, chói sáng vào ban đêm (hiếm gặp và thường giảm dần), nhiễm trùng (rất hiếm, khoảng 0.01%), hoặc cần phẫu thuật bổ sung (5-10% trường hợp). Để giảm thiểu nguy cơ, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ trước, trong và sau phẫu thuật.

Quy trình phẫu thuật LASIK tại Bệnh viện Mắt Bình Thuận

1. Thăm khám và tư vấn tiền phẫu thuật

Quy trình khám mắt tiền phẫu thuật khúc xạ tại Bệnh viện Mắt Bình Thuận nhằm đánh giá toàn diện tình trạng mắt của bệnh nhân, xác định chỉ định phẫu thuật và đưa ra phương án điều trị phù hợp.

BƯỚC 1: ĐO KHÚC XẠ TRƯỚC LIỆT

Mục đích: Xác định tật khúc xạ ban đầu của bệnh nhân

Cách thực hiện:

• Sử dụng máy đo khúc xạ tự động
• Ghi nhận các thông số: cầu (SPH), trụ (CYL), trục (AXIS)
• Đo thị lực xa và gần không kính, có kính

Thời gian: 10-15 phút

BƯỚC 2: CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH

Mục đích: Đánh giá cấu trúc giải phẫu và tình trạng bệnh lý của mắt

Các xét nghiệm thực hiện:

• Bản đồ giác mạc (Topography): Phân tích độ cong, hình dạng giác mạc
• Đo nhãn áp: Kiểm tra áp lực trong mắt
• Chụp đáy mắt (FO - Fundus Photography): Quan sát võng mạc, gai thị
• OCT (Optical Coherence Tomography): Đánh giá độ dày giác mạc, võng mạc

Thời gian: 30-45 phút

BƯỚC 3: LIỆT ĐIỀU TIẾT

Mục đích: Làm tê liệt cơ thể mi để có kết quả đo khúc xạ chính xác

Thực hiện:

• Nhỏ thuốc liệt điều tiết (thường là Cyclopentolate hoặc Atropine)
• Chờ thuốc phát huy tác dụng

Thời gian: 20-30 phút (thời gian chờ thuốc tác động)

BƯỚC 4: ĐO KHÚC XẠ SAU LIỆT

Mục đích: Xác định tật khúc xạ thật của mắt khi điều tiết được loại bỏ

Thực hiện:

• Đo lại khúc xạ bằng máy tự động
• So sánh kết quả trước và sau liệt
• Ghi nhận sự thay đổi các thông số

Thời gian: 10-15 phút

BƯỚC 5: THĂM KHÁM VÀ TƯ VẤN CHUYÊN MÔN

Nội dung thăm khám:

• Xem xét tất cả kết quả xét nghiệm
• Test khô mắt: Đánh giá tình trạng tiết nước mắt
• Soi đáy mắt: Kiểm tra võng mạc, gai thị bằng kính soi
• Thăm khám lâm sàng tổng quát về mắt

Tư vấn chuyên môn:

• Giải thích kết quả khám
• Đánh giá chỉ định phẫu thuật
• Tư vấn phương pháp phẫu thuật phù hợp
• Giải thích rủi ro, biến chứng có thể xảy ra
• Hướng dẫn chuẩn bị trước phẫu thuật

Thời gian: 30-45 phút

2. Tiến hành phẫu thuật Lasik

Ngày phẫu thuật, bệnh nhân cần chuẩn bị tinh thần thoải mái và tuân thủ các hướng dẫn:

• Chuẩn bị: Gây tê bằng thuốc nhỏ mắt, vệ sinh khu vực phẫu thuật, cố định đầu bệnh nhân trên giường phẫu thuật.
• Tạo nắp giác mạc: Sử dụng dao vi phẫu hoặc laser femtosecond để tạo nắp mỏng trên bề mặt giác mạc.
• Định hình giác mạc: Laser excimer loại bỏ mô giác mạc theo thiết kế được tính toán trước, thời gian laser thường từ 30 giây đến 2 phút tùy mức độ.
• Hoàn thiện: Đặt nắp giác mạc về vị trí, kiểm tra độ bám dính, nhỏ thuốc kháng sinh và chống viêm.

3. Chăm sóc và theo dõi sau phẫu thuật

• 24 giờ đầu: Bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu nhẹ, chảy nước mắt, sợ ánh sáng. Cần nghỉ ngơi, đeo kính bảo vệ, không chà xát mắt.
• Tuần đầu: Thị lực bắt đầu ổn định, bệnh nhân có thể trở lại hoạt động nhẹ nhàng, tránh nước vào mắt khi tắm rửa.
• Tháng đầu: Tiếp tục sử dụng thuốc theo đơn, hạn chế hoạt động thể thao mạnh, đeo kính râm khi ra ngoài.

4. Đánh giá kết quả sau phẫu thuật

• 1 ngày sau: Kiểm tra tình trạng nắp giác mạc, thị lực ban đầu, các dấu hiệu viêm nhiễm.
• 1 tuần sau: Đánh giá quá trình lành vết thương, điều chỉnh thuốc nếu cần.
• 1, 3, 6 tháng và 1 năm: Theo dõi sự ổn định của thị lực, phát hiện sớm các biến chứng nếu có.

Chăm sóc và phục hồi sau mổ mắt LASIK

1. Tái khám định kỳ

Lịch tái khám được bố trí theo một lộ trình cụ thể nhằm bảo vệ mắt sau khi mổ lasik, đồng thời đảm bảo quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi:

• 1 ngày sau phẫu thuật: Kiểm tra tình trạng chung, thị lực ban đầu, tình trạng nắp giác mạc và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• 1 tuần sau: Đánh giá quá trình lành vết thương, độ ổn định của nắp giác mạc, mức độ cải thiện thị lực và điều chỉnh thuốc nếu cần thiết.
• 1 tháng sau: Kiểm tra thị lực chi tiết, đánh giá kết quả bước đầu, phát hiện các tác dụng phụ như khô mắt, halo.
• 3 tháng và 6 tháng: Theo dõi sự ổn định lâu dài của thị lực, đánh giá kết quả cuối cùng.
• Hàng năm: Khám định kỳ để theo dõi sức khỏe mắt tổng quát và phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến tuổi tác.

2. Điều trị hỗ trợ sau phẫu thuật

• Thuốc nhỏ mắt: Kháng sinh để phòng nhiễm trùng (thường 1 tuần), steroid để chống viêm (2-4 tuần), và nước mắt nhân tạo để giảm khô mắt (3-6 tháng).
• Chế độ sinh hoạt: Nghỉ ngơi đầy đủ trong ngày đầu, tránh chà xát mắt trong 1 tháng, đeo kính bảo vệ khi ngủ trong tuần đầu, và hạn chế hoạt động thể thao mạnh trong 1 tháng.
• Chăm sóc hàng ngày: Giữ vệ sinh mắt, sử dụng nước mắt nhân tạo thường xuyên, đeo kính râm khi ra ngoài để bảo vệ mắt khỏi tia UV và bụi bẩn.

3. Biến chứng rủi ro có thể gặp sau phẫu thuật LASIK

• Khô mắt: Biến chứng phổ biến nhất, xuất hiện ở 20-30% bệnh nhân trong 3-6 tháng đầu. Triệu chứng bao gồm cảm giác cấn, đau rát, chảy nước mắt phản xạ. Điều trị bằng nước mắt nhân tạo và trong một số trường hợp nặng có thể cần bịt ống lệ.
• Rối loạn thị giác ban đêm: Khoảng 5-10% bệnh nhân có thể gặp hiện tượng nhìn halo quanh đèn, chói sáng, giảm độ tương phản vào ban đêm. Thường cải thiện dần sau 3-6 tháng.
• Nhiễm trùng: Rất hiếm gặp (0.01-0.1%) nhưng có thể nghiêm trọng. Triệu chứng bao gồm đau mắt tăng dần, đỏ mắt, tiết dịch, giảm thị lực. Cần điều trị khẩn cấp bằng kháng sinh.
• Flap complications: Các vấn đề liên quan đến nắp giác mạc như lệch vị trí, gấp nếp, viêm dưới nắp. Thường cần can thiệp sớm để tránh ảnh hưởng đến thị lực.

Các thắc mắc thường gặp khi mổ mắt LASIK

1. Phẫu thuật LASIK có đau không?

Trả lời: Phẫu thuật LASIK hầu như không đau do được thực hiện dưới gây tê tại chỗ bằng thuốc nhỏ mắt. Trong quá trình phẫu thuật, bệnh nhân có thể cảm thấy hơi khó chịu khi máy tạo áp lực lên mắt để cố định, nhưng không có cảm giác đau. Sau phẫu thuật, một số bệnh nhân có thể cảm thấy cảm giác cấn, ngứa hoặc như có dị vật trong mắt trong 4-6 giờ đầu, nhưng điều này hoàn toàn bình thường và sẽ giảm dần.

2. Phẫu thuật LASIK có hiệu quả không?

Trả lời: Phẫu thuật LASIK có hiệu quả rất cao với tỷ lệ thành công trên 95%. Hầu hết bệnh nhân đạt được thị lực 20/20 hoặc tốt hơn sau phẫu thuật. Kết quả thường ổn định lâu dài, chỉ có thể thay đổi nhẹ do quá trình lão hóa tự nhiên của mắt. Hiệu quả phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ tật khúc xạ ban đầu, tuổi tác, tình trạng sức khỏe mắt và kỹ thuật phẫu thuật.

3. LASIK có an toàn không?

Trả lời: Phẫu thuật LASIK được FDA Mỹ chấp thuận từ năm 1999 và được coi là một trong những phẫu thuật mắt an toàn nhất. Tỷ lệ biến chứng nghiêm trọng rất thấp, dưới 1%. Với sự phát triển của công nghệ và kinh nghiệm của bác sĩ, độ an toàn ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, như mọi phẫu thuật, LASIK vẫn có những nguy cơ nhất định, do đó việc lựa chọn bác sĩ và cơ sở y tế uy tín là rất quan trọng.

4. Phẫu thuật LASIK có bị cận lại không?

Trả lời: Khả năng tái phát cận thị sau LASIK rất thấp, chỉ khoảng 5-10% trường hợp. Nếu có tái phát, mức độ thường rất nhẹ và xảy ra chậm. Yếu tố nguy cơ bao gồm tuổi trẻ khi phẫu thuật, mức độ cận thị cao ban đầu, và yếu tố di truyền. Trong trường hợp có tái phát, có thể thực hiện phẫu thuật bổ sung (enhancement) để khắc phục. Điều quan trọng là thực hiện phẫu thuật khi độ cận thị đã ổn định ít nhất 1 năm.

5. Thời gian phục hồi sau điều trị là bao lâu?

Trả lời: Thời gian phục hồi sau phẫu thuật LASIK tương đối nhanh. Thị lực bắt đầu cải thiện ngay sau vài giờ và thường đạt mức tốt trong 24-48 giờ. Bệnh nhân có thể trở lại làm việc văn phòng sau 1-2 ngày, lái xe sau 1-3 ngày tùy theo mức độ phục hồi. Hoạt động thể thao nhẹ có thể bắt đầu sau 1 tuần, các môn thể thao tiếp xúc sau 1 tháng. Thị lực hoàn toàn ổn định sau 3-6 tháng. Trong suốt quá trình này, bệnh nhân cần tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc và tái khám định kỳ để đảm bảo quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi.

Phẫu thuật LASIK là một quyết định quan trọng ảnh hưởng đến thị lực lâu dài. Để có kết quả tốt nhất, bạn nên tìm hiểu kỹ lưỡng, lựa chọn cơ sở y tế uy tín và bác sĩ có kinh nghiệm. Hãy trao đổi thẳng thắn với bác sĩ về mong muốn, lo lắng và kỳ vọng của bạn để được tư vấn phù hợp nhất.