Các loại cận thị thường gặp và cách điều trị tiên tiến nhất hiện nay

Cận thị là gì?

Cận thị (Myopia) là một trong những tật khúc xạ phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt ở các nước châu Á. Người bị cận thị có thể nhìn rõ các vật thể ở khoảng cách gần nhưng lại gặp khó khăn khi quan sát những vật ở xa. Tình trạng này xảy ra khi ánh sáng không được hội tụ chính xác trên võng mạc mà lại hội tụ phía trước võng mạt.

Nguyên nhân chủ yếu của cận thị bao gồm:

• Nhãn cầu dài hơn bình thường
• Giác mạc hoặc thủy tinh thể có độ cong quá mức
• Yếu tố di truyền
• Thói quen sử dụng mắt không đúng cách

Theo thống kê, tỷ lệ mắc cận thị đang gia tăng đáng báo động, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên do ảnh hưởng của việc sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều.

Phân Loại Cận Thị Theo Mức Độ

1. Cận thị nhẹ (1-3 độ)

Cận thị mức độ nhẹ thường không gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày. Người mắc tật cận thị có thể:

• Nhìn rõ khi đọc sách, sử dụng máy tính
• Khó khăn nhẹ khi nhìn bảng, biển báo ở xa
• Thường không được phát hiện sớm

Điều trị:

• Kính mắt với độ số thấp
• Kính áp tròng hàng ngày
• Tập luyện mắt để làm chậm tiến triển

2. Cận thị trung bình (3-6 độ)

Đây là mức độ cận thị phổ biến nhất, gây ảnh hưởng rõ rệt đến cuộc sống:

• Cần đeo kính thường xuyên
• Khó khăn trong học tập, làm việc nếu không có kính
• Có thể kèm theo mỏi mắt, đau đầu

Điều trị:

• Kính mắt với độ số phù hợp
• Kính áp tròng (mềm hoặc cứng)
• Có thể cân nhắc phẫu thuật laser

3. Cận thị cao (6-10 độ)

Cận thị mức độ cao đã bắt đầu ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống:

• Phụ thuộc hoàn toàn vào kính mắt
• Tăng nguy cơ các biến chứng về mắt
• Ảnh hưởng đến lựa chọn nghề nghiệp

Điều trị:

• Kính mắt chuyên dụng (thấu kính mỏng, chống tia UV)
• Kính áp tròng chất lượng cao
• Phẫu thuật khúc xạ (LASIK, SMILE)

4. Cận thị rất cao (trên 10 độ)

Đây là mức độ nặng nhất của cận thị, thường đi kèm với nhiều biến chứng:

• Tăng nguy cơ bong võng mạc
• Có thể kèm theo các bệnh lý khác của mắt
• Hạn chế nghiêm trọng trong sinh hoạt

Điều trị:

• Phẫu thuật cấy thấu kính nhân tạo (Phakic ICL)
• Theo dõi sát sao các biến chứng
• Điều trị hỗ trợ cho các bệnh kèm theo

Phân loại cận thị theo nguyên nhân

1. Cận thị đơn thuần

Đặc điểm:

• Xuất hiện trong độ tuổi học đường (6-14 tuổi)
• Tiến triển chậm và ổn định sau 18-20 tuổi
• Thường không quá 6 độ
• Ít kèm theo biến chứng

Nguyên nhân:

• Thói quen học tập, làm việc
• Môi trường sống trong nhà nhiều
• Ít hoạt động ngoài trời
• Sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều

2. Cận thị bệnh lý

Đặc điểm:

• Tiến triển nhanh và liên tục
• Thường trên 6-8 độ
• Có thể kèm theo thay đổi cấu trúc mắt
• Tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng

Biến chứng thường gặp:

• Bong võng mạc
• Glaucoma (tăng nhãn áp)
• Đục thủy tinh thể sớm
• Thoái hóa hoàng điểm

3. Cận thị do thuốc

Nguyên nhân:

• Sử dụng một số loại thuốc kéo dài
• Thuốc điều trị bệnh tim mạch
• Thuốc kháng histamin
• Thuốc chống trầm cảm

Đặc điểm:

• Xuất hiện đột ngột
• Có thể hồi phục khi ngừng thuốc
• Thường kèm theo các triệu chứng khác.

Cận thị ở các lứa tuổi khác nhau

Cận thị ở trẻ em

Dấu hiệu nhận biết:

• Trẻ thường xuyên nhíu mắt
• Ngồi gần TV, bảng học
• Phàn nàn nhìn không rõ
• Giảm thành tích học tập

Yếu tố nguy cơ:

• Di truyền từ cha mẹ
• Sinh non, cân nặng thấp
• Ít hoạt động ngoài trời
• Học quá nhiều từ nhỏ

Phòng ngừa và điều trị:

• Khám mắt định kỳ từ 3 tuổi
• Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử
• Tăng cường hoạt động ngoài trời
• Sử dụng thuốc nhỏ mắt Atropin (nếu được chỉ định)

Cận thị ở học sinh - sinh viên

Nguyên nhân chính:

• Áp lực học tập cao
• Thời gian học tập kéo dài
• Tư thế học không đúng
• Ánh sáng học tập không phù hợp

Cách phòng ngừa:

• Áp dụng quy tắc 20-20-20
• Giữ khoảng cách đọc sách 30-40cm
• Đảm bảo ánh sáng đầy đủ khi học
• Nghỉ giải lao mắt 10-15 phút/giờ

Cận thị ở người trưởng thành

Đặc điểm:

• Thường ổn định sau 20 tuổi
• Có thể tiến triển do công việc
• Kèm theo các vấn đề khúc xạ khác
• Ảnh hưởng đến hiệu quả công việc

Quản lý:

• Đeo kính mắt hoặc kính áp tròng thích hợp
• Cân nhắc phẫu thuật khúc xạ
• Bảo vệ mắt tại nơi làm việc
• Khám mắt định kỳ hàng năm

Các phương pháp điều trị cận thị

1. Điều trị không phẫu thuật

Kính mắt:

• Thấu kính đơn tròng cho cận thị đơn thuần
• Thấu kính đa tròng cho người trên 40 tuổi
• Kính chống tia xanh cho người dùng máy tính
• Kính photochromic tự động đổi màu

Kính áp tròng:

• Kính áp tròng mềm hàng ngày
• Kính áp tròng cứng thấm khí (RGP)
• Kính áp tròng đeo qua đêm (Ortho-K)
• Kính áp tròng đa tiêu điểm

Liệu pháp thị giác:

• Bài tập mắt để cải thiện khả năng điều tiết
• Massage mắt và xung quanh mắt
• Liệu pháp ánh sáng đỏ
• Xoa bóp các huyệt đạo liên quan

2. Điều trị bằng phẫu thuật

LASIK (Laser-Assisted In-Situ Keratomileusis):

• Phù hợp với cận thị 1-8 độ
• Thời gian phẫu thuật nhanh (10-15 phút)
• Hồi phục nhanh, ít đau
• Tỷ lệ thành công cao (trên 95%)

SMILE (Small Incision Lenticule Extraction):

• Công nghệ mới nhất hiện nay
• Ít xâm lấn, bảo tồn cấu trúc giác mạc
• Giảm nguy cơ khô mắt
• Phù hợp với cận thị 1-10 độ

>>> Chi tiết: Phương pháp Relex Smile xóa cận không tạo vạt, phục hồi nhanh

Mổ cận thị bằng Phakic ICL:

• Dành cho cận thị cao (6-20 độ)
• Cấy thấu kính nhân tạo vào trong mắt
• Không thay đổi cấu trúc giác mạc
• Có thể đảo ngược

PRK (Photorefractive Keratectomy):

• Phù hợp với người có giác mạc mỏng
• Laser trực tiếp trên bề mặt giác mạc
• Thời gian hồi phục lâu hơn LASIK
• An toàn cho các nghề đặc thù

3. Điều trị hỗ trợ cận thị bằng thuốc

Thuốc nhỏ mắt:

• Atropine nồng độ thấp (0.01-0.05%) cho trẻ em
• Pilocarpine để tăng độ sâu trường nhìn
• Thuốc bôi trơn mắt chống khô
• Vitamin A, E bổ sung cho mắt

Thực phẩm chức năng:

• Lutein và Zeaxanthin bảo vệ võng mạc
• Omega-3 chống viêm
• Vitamin C, E chống oxy hóa
• Beta-carotene cải thiện thị lực

Biến chứng của cận thị

Biến chứng tại võng mạc

Bong võng mạc:

• Nguy cơ cao ở cận thị trên 6 độ
• Triệu chứng: thấy chớp sáng, ruồi bay, mất thị trường
• Cần can thiệp khẩn cấp
• Có thể dẫn đến mù lòa nếu không điều trị kịp thời

Thoái hóa hoàng điểm:

• Ảnh hưởng đến thị lực trung tâm
• Thường gặp ở cận thị bệnh lý
• Tiến triển chậm nhưng không hồi phục
• Cần theo dõi và điều trị dài hạn

Biến chứng tại thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể sớm:

• Xuất hiện sớm hơn bình thường
• Ảnh hưởng đến chất lượng thị giác
• Cần phẫu thuật thay thủy tinh thể
• Có thể kết hợp điều chỉnh khúc xạ

Biến chứng khác

Tăng nhãn áp (Glaucoma):

• Nguy cơ cao gấp 2-3 lần
• Tiến triển âm thầm
• Có thể dẫn đến mù lòa không hồi phục
• Cần khám định kỳ để phát hiện sớm

Phòng ngừa cận thị hiệu quả

Thay đổi lối sống

Tăng cường hoạt động ngoài trời:

• Ít nhất 2 giờ/ngày dưới ánh sáng tự nhiên
• Tham gia các hoạt động thể thao
• Giảm thời gian trong nhà
• Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời (có bảo vệ)

Thói quen sử dụng mắt đúng cách:

• Giữ khoảng cách 30-40cm khi đọc
• Áp dụng quy tắc 20-20-20
• Đảm bảo ánh sáng đầy đủ
• Tránh đọc trong tư thế nằm

Môi trường học tập - làm việc

Thiết lập không gian tối ưu:

• Bàn ghế phù hợp với chiều cao
• Ánh sáng đều, không chói
• Màn hình máy tính ở tầm mắt
• Tránh phản chiếu ánh sáng

Chế độ nghỉ ngơi:

• Ngủ đủ 7-8 tiếng/đêm
• Tránh thức khuya thường xuyên
• Nghỉ giải lao thường xuyên
• Massage mắt khi mỏi

Chế độ dinh dưỡng

Thực phẩm tốt cho mắt:

• Cà rốt, bí đỏ (Beta-carotene)
• Rau xanh đậm (Lutein, Zeaxanthin)
• Cá hồi, cá thu (Omega-3)
• Quả việt quất, nho đen (Anthocyanin)

Tránh các yếu tố có hại:

• Hạn chế đường, thực phẩm chế biến sẵn
• Tránh hút thuốc, uống rượu
• Giảm căng thẳng, stress
• Bảo vệ mắt khỏi tia UV

Khi nào cần đến bác sĩ kiểm tra?

Dấu hiệu cảnh báo cận thị

Triệu chứng cần khám ngay:

• Thị lực giảm đột ngột
• Thấy chớp sáng, ruồi bay nhiều
• Đau mắt kèm buồn nôn
• Mất thị trường đột ngột

Khám định kỳ:

• Trẻ em: 6 tháng - 1 năm/lần
• Người trưởng thành: 1-2 năm/lần
• Cận thị cao: 6 tháng/lần
• Có tiền sử gia đình: thường xuyên hơn

Lựa chọn cơ sở y tế uy tính

Tiêu chí lựa chọn:

• Bác sĩ có chuyên môn cao
• Thiết bị hiện đại, chính xác
• Quy trình khám chuẩn mực
• Dịch vụ tư vấn tận tình

Tại tỉnh Lâm Đồng, Bệnh viện Mắt Bình Thuận đang triển khái các phương pháp xóa cận mới nhất và tối ưu trên thị trường. Giúp hàng ngàn bệnh nhân đang bị tật khúc xạ có thể tiếp cận các liêu pháp điều trị cận thị dễ dàng, uy tính và nhất là với chi phí địa phương.

Xu hướng điều trị cận thị trong tương lai

Công nghệ mới điều trị cận thị

Gene therapy:

• Điều trị cận thị bằng liệu pháp gen
• Can thiệp từ giai đoạn sớm
• Ngăn ngừa tiến triển
• Đang trong giai đoạn nghiên cứu

Stem cell therapy:

• Sử dụng tế bào gốc tái tạo
• Phục hồi các tổn thương võng mạc
• Tiềm năng điều trị biến chứng
• Cần nghiên cứu thêm về an toàn

Thiết bị thông minh

Kính thông minh:

• Tự động điều chỉnh độ tròng
• Theo dõi thói quen sử dụng mắt
• Cảnh báo khi cần nghỉ
• Kết nối với ứng dụng di động

Ứng dụng di động:

• Theo dõi thời gian sử dụng màn hình
• Nhắc nhở nghỉ mắt
• Bài tập mắt cá nhân hóa
• Kết nối với bác sĩ từ xa

Cận thị là một vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Hiểu rõ về các loại cận thị và phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn có những lựa chọn đúng đắn cho sức khỏe đôi mắt. Việc phòng ngừa cận thị từ sớm, đặc biệt ở trẻ em, là vô cùng quan trọng. Thay đổi lối sống, tăng cường hoạt động ngoài trời và sử dụng mắt đúng cách là những biện pháp hiệu quả nhất. Đối với những người đã mắc cận thị, việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và theo dõi sát sao tình trạng mắt sẽ giúp duy trì chất lượng cuộc sống tốt và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có kế hoạch chăm sóc mắt tốt nhất.